W dniu 12 stycznia 2017 r. w życie weszła ustawa z dnia 4 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2016 r. poz. 2173). Wprowadza ona zmiany ułatwiające dostęp do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej (POZ):
- pacjentom, którzy posiadają prawo do świadczeń, chociaż system eWUŚ tego nie potwierdza oraz
- pacjentom, którzy – mimo że posiadają potencjalne prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego – nie są do niego zgłoszeni.
W obu sytuacjach pacjenci (lub ich opiekunowie prawni) będę mogli złożyć oświadczenie o przysługującym prawie do świadczeń opieki zdrowotnej i uzyskać nieodpłatnie poradę lekarską (w tym podstawowe badania laboratoryjne związane z realizacją świadczeń z zakresu POZ). Koszty tych świadczeń pokryje Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ).
Nowe regulacje przewidują ponadto również możliwość wstecznego zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Skorzystanie z niej zagwarantuje pacjentom, że NFZ nie będzie dochodził od nich należności za udzielone świadczenia, jeżeli jedyną przyczyną braku prawa do świadczeń w chwili ich uzyskania był brak zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego.
Nowe przepisy w istotny sposób poprawią sytuację obu wymienionych grup pacjentów. Wyeliminują sytuacje, gdy pacjenci, którzy mieli prawo do świadczeń, nie korzystali ze świadczeń POZ z obawy przed poniesieniem kosztów. Na tych zmianach skorzystają przede wszystkim osoby, które potencjalnie miały w chwili uzyskiwania świadczenia status członka rodziny lub mogły być objęte ubezpieczeniem z tytułu pobierania nauki (uczniowie i studenci).
Dotychczasowe problemy dotyczyły m.in. dzieci niezgłoszonych do ubezpieczenia zdrowotnego jako członków rodziny, które po przekroczeniu 18. roku życia traciły prawo do świadczeń, jeżeli rodzice nie dokonali zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Problemy mieli także studenci, którzy podejmując pracę uzyskiwali tytuł do ubezpieczenia, a nie wiedzieli, że po rozwiązaniu umowy konieczne jest ponowne zgłoszenie ich do ubezpieczenia jako członków rodziny. Z powodu niedopełnienia tego obowiązku byli traktowani jako osoby, które nie mają prawa do świadczeń – mimo że spełniali przesłanki do objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym.
Nowelizacja ustawy powoduje, że w takich przypadkach osoba nieubezpieczona (np. uczeń powyżej 18. roku, student) może zgłosić się do ubezpieczenia wstecz, jeśli wcześniej spełniała przesłanki do objęcia ubezpieczeniem jako członek rodziny. Dzięki temu tacy pacjenci będą mogli otrzymać pomoc lekarską, której kosztami nie będą już obarczani.
Wsteczne zgłoszenie do ubezpieczenia
Znacząca większość pacjentów, którym system eWUŚ nie potwierdza prawa do świadczeń opieki zdrowotnej, to osoby, które mają potencjalne prawo do świadczeń z tytułu ubezpieczenia, lecz nie zostały zgłoszone do ubezpieczenia zdrowotnego. Dotyczy to przede wszystkim osób posiadających status członka rodziny oraz studentów, którzy podejmując pracę, uzyskiwali tytuł do ubezpieczenia, a po rozwiązaniu umowy o pracę nie byli świadomi, że konieczne jest ponowne zgłoszenie do ubezpieczenia.
Dlatego ustawa wprowadziła opcję dokonywania wstecznego zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Skorzystanie z niej zagwarantuje pacjentom, że NFZ nie będzie dochodził od nich należności za udzielone świadczenia, jeżeli jedyną przyczyną braku prawa do świadczeń w chwili ich uzyskania był brak zgłoszenia do ubezpieczenia zdrowotnego. Warunkiem jest dokonanie przez płatnika składek np. w przypadku pracownika przez pracodawcę, w przypadku zleceniobiorcy przez zleceniodawcę, w przypadku emeryta-rencisty przez ZUS/KRUS, zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia zdrowotnego. Czas na „wsteczne” zgłoszenie to 30 dni od dnia skorzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej albo 30 dni od poinformowania przez Fundusz o wszczęciu postępowania administracyjnego w zakresie obowiązku poniesienia kosztów świadczeń zdrowotnych.
„Wsteczne” zgłoszenia z pewnością będą głównie dotyczyć takich osób, które w czasie korzystania ze świadczeń mogły być zgłoszone przez osobę podlegającą obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu – spełniały przesłanki do bycia członkiem rodziny tzn.:
- były dzieckiem własnym; dzieckiem małżonka; dzieckiem przysposobionym; wnukiem albo dzieckiem, dla którego ustanowiono opiekę w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, do ukończenia przez nie 18 – go roku życia, a jeżeli uczy się dalej – do ukończenia 26 – go roku życia; natomiast jeżeli posiada orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub inne traktowane na równi – bez ograniczenia wieku,
- małżonkiem,
- wstępnym pozostającym z ubezpieczonym we wspólnym gospodarstwie domowym.
Resort zdrowia zapowiada dalsze zmiany
Od stycznia 2018 r. ma nastąpić odejście od zasady ubezpieczenia zdrowotnego. Zmiany systemowe spowodują, że wszyscy pacjenci, którzy będą potrzebowali pomocy medycznej, otrzymają ją na równych zasadach. A zatem Ministerstwo Zdrowia chce docelowo zagwarantować wszystkim polskim obywatelom mieszkającym legalnie w kraju dostępu do wszystkich świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Źródło: Ministerstwo Zdrowia i NFZ
